Πώς το παρελθόν γίνεται ιστορία;

"Το ιστορείν μοιάζει της Πηνελόπης∙ πλέκει και ξεπλέκει συνεχώς το κείμενο του παρελθόντος."

Λιάκος, Αντώνης   Πώς το παρελθόν γίνεται ιστορία; Πόλις, 2007 σ.112

Σήμερα, μετά τις συχνές διαμάχες για την ιστορία, είναι καιρός να συζητήσουμε πώς το παρελθόν γίνεται, μετασχηματίζεται, μετατρέπεται σε ιστορία. Πώς από τα άπειρα συμβάντα του παρελθόντος καταλήγουμε σε ιστορίες με νόημα; Γιατί μεταβάλλεται η ιστορία; Γιατί παθιαζόμαστε για γεγονότα μακρινά, για πράξεις ανθρώπων που ποτέ δεν γνωρίσαμε; Η μετατροπή του παρελθόντος σε ιστορία δεν γινόταν με τον ίδιο τρόπο σε κάθε εποχή και δεν είναι όμοια σε διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα. Πώς μια κοινωνία χειρίζεται τις σχέσεις της με τον χρόνο και ποια θέση δίνει στην ιστορία στο πολιτισμικό της στερέωμα; Κεντρικό ερώτημα είναι: πώς ποιείται η ιστορία; Οι ιστορικοί δημιουργούν την ιστορία, δεν την αποτυπώνουν απλώς. Δεν τη δημιουργούν, όμως, αυθαίρετα, αλλά μέσα από τους τρόπους με τους οποίους οι κοινωνίες αντιλαμβάνονται το παρελθόν τους και τη σχέση τους μαζί του. Αν η ιστορία λειτουργεί ως συνείδηση των κοινωνιών, τότε φιλτράρει αφενός τις κυρίαρχες επιταγές για το τι θέλουμε να μάθουμε και τι να ξεχάσουμε και, αφετέρου, τις πιέσεις αυτού που δεν μπορούμε να λησμονήσουμε και που δεν θέλουμε να μάθουμε.